Kulturattraksjonar i Lærdal

Opningstider 2023

16. juni - 15. august: måndag - søndag kl. 10-18

16. august - 03. september: måndag - søndag kl. 12-18

Andlet til andlet

I år er det to utstillingar som vert synt fram. I dei to lågsalane finner me årets Gjesme-utstilling. Andlet til andlet: Portrett i Gjesmesamlinga

«Lat kunsten koma i fyrste rekkja, folk i tredje» skreiv Hans Gjesme (1904-1994) i ei av sine notatbøker. Trass i denne utsegna, og det at Gjesme av mange vert skildra som ein innadvent person, finn vi hundrevis av portrett i Gjesmesamlinga. Gjesme prioriterte kan hende kunsten framfor folk i livet sitt, men han ga likevel plass til menneske som motiv i kunsten. Menneske som har sitte stille framfor han medan han har studert liner og proporsjonar i andleta deira, og festa dei til arket, lerretet eller med gips i tredimensjonal form. 

Til denne utstillinga har vi sett i stand og ramma inn fleire tidlegare uoppspente måleri. Dei mange teikna portretta vert òg synt fram for første gong. Nokre av dei har vi reinsa og sett i ramme. Framleis er det hundrevis av portrett vi ikkje får vist, då det i mange av skissebøkene er portrett på kvar side.

Kurator for utstillinga er Ingrid Norum. Konservering, innramming, montering og lyssetting er ved Berhanu Mekonen

Andre landskap

I høgsalen finn me årets samtidsutstilling, og i år er det kunstnaren Kjell Gunnar Overøye som kjem med utstillinga Andre landskap.

Overøye jobbar med relieff, korpusarbeid og skulptur i ulike metall som stål, kopar og sølv. Relieffa består av fleire lag med kontrasterande metall der motiva kjem fram ved gjennomskjering eller perforering. Mellom dei ulike laga skapast rom og glidande skuggeverknader. Korpusarbeida er forma tredimensjonalt for hand med hammar. Overøye legg deretter inn tynne sølvtrådar i utmeisla spor i stålet. 

Arbeidsforma er ein variant av den tradisjonsrike og sjeldne damascene-teknikken og er svært tidkrevjande. Kunstnaren er oppteken av det handfaste ved materiala i seg sjølve – skildra gjennom handverket og den eigenhendige utføringa, i ei stadig leiting etter stofflege kvalitetar, ibuande fargar og karakter.

Om Sogn kunstsenter

Sogn kunstsenter opna i 2011 og huser Gjesmesamlinga. Lærdalskunstnaren Hans Gjesme (1904-1994) donerte kunsten sin til Lærdal kommune rett før han døydde. Ut ifrå det vart Gjesmegalleriet etablert i 1998. Samlinga omfattar særleg mange landskap og portrett, skisser og ferdige arbeid, i ulike teknikkar som teikning, maleri, akvarell, pastell og skulptur. På grunnlag av denne samlinga på om lag 1500 verk, vart Sogn Kunstsenter bygd.

Les meir om Gjesme og utstillingane på Sogn kunstsenter sine heimesider hjå Musea i Sogn og Fjordane.

Artiklar om kunstnaren Hans Gjesme:

Hus hjå Hans Gjesme av Ingrid Norum

Hans Gjesme sine portrett av Ingrid Norum

Sjå måleria til Gjesme i Digitalt museum

Borgund stavkyrkje frå ca. 1182 ligg på Borgund i Lærdal, og er eitt av dei best bevarte minnesmerka i landet. Kyrkja er eigd av Fortidsminneforeningen, og Lærdal sitt kommunevåpen er to stiliserte dragehovud frå stavkyrkja.

Gamle Lærdalsøyri er eit unikt kulturmiljø med høg verdi både i lokal, regional og nasjonal samanheng. Strandstaden vart alt i 1970 regulert til spesialområde for bevaring med heimel i plan- og bygningslova. Eigen forvaltningsplan gjeld for området med buffersone. 

Fagrådet for Gamle Lærdalsøyri er eit uavhengig, rådgjevande organ som skal kome med faglege råd og innspel i samband med byggesaker i verneområdet. Leiaren er oppnemnt av kulturavdelinga i Vestkand fylkeskommune.

Dei gamle vegane i Lærdal er mange og spektakulære. Flott ingeniørkunst kan ein sjå både i Vindhella og Seltåsen, og den gamle kongevegen over Filefjell er eit satsingsområde. Lærdal kommune har eit godt samarbeid med Statens vegvesen i forvaltninga av dei gamle vegane i dalen.

Nasjonalt Villakssenter Lærdal ligg inst i Sognefjorden på breidda av Lærdalselvi, ei av dei mest kjende lakseelvane i Norge. Senteret gjev dei besøkande innsyn i livshistoria til Atlanterhavslaksen, forvaltinga av dei ville laksestammane og tradisjonane kring laksefisket.

Her kan du sjå levande laks i lakseobservatoriet og delar av den nye utstillinga i senteret. I filmrommet kan du sjå filmen "Kampen for livet" og utanfor senteret kan du sjå uteutstillinga om laksen, hans liv og utfordringar. Senteret opnar 15. juni. 

Lærdalsmarknaden er ein friluftsmarknad som er blant dei eldste i Noreg med røter tilbake til 1500-talet. Lærdalsøyri låg godt til rette til marknadsplass. Her var det eit naturleg knutepunkt mellom aust og vest. Den eldgamle ferdselsvegen gjekk her opp frå fjordbotnen og over Langfjelli austover til innlandet. Sjølvsagt vart det då meir innbringande for bønder og handelsmenn å ha naust og sjøbuer her nede ved sjøkanten. 

Marknaden var og viktig for utveksling av kultur mellom bygdene og landsdelene og påverknad generelt utanfrå. Ungdom og tenestefolk strøymde til for moro og fest. Spelemenn frå Hallingdal og Valdres, møttest med spelemenn frå vestlandet. (Kjelde: Lærdal bygdebok IV Heim og ætt, Lærdal kommune, 2001)

Foreninga Lærdalsmarknaden arrangerer tre marknader årleg; Lærdalsmarknaden (tredje heile helga i juni), Haustmarknaden (siste helga i september) og ein Julemarknad på nest siste laurdagen i november

Lærdal post- og telemuseum er ope frå 27. juni - 30. juli

Ope tysdag - laurdag kl. 11-16

Gratis inngang.

Telegraf- og telehistoria  i Lærdal strekkjer seg attende til 1856. Norsk Telemuseum si avdeling i Lærdal syner glimt frå ei spennande teknologisk utvikling. Maihaugen folkemuseum på Lillehammer er ansvarleg for ei interessant posthistorisk utstilling i same lokale.Gjennom fotografi og illustrasjonar, tekstar, gjenstandar, modellar og lydkulisser vert tilskodaren teke med på ei kort reise i lokal, regional og nasjonal posthistorie, under temaet ”Frå fjord til fjell”.